Een tijdje geleden waren we hard met onze nieuwe keuken bezig. Ik vind het heerlijk om te koken en vind het daarom ook fijn om met goede, fijne producten en materialen te werken. Alleen is het af en toe zo jammer dat je door latere inzichten pas door hebt dat bepaalde materialen helemaal niet zo groen, duurzaam en gezond bleken als ik dacht.
BAMBOE
Toen de kinderen kwamen koos ik voor bamboe servies omdat het me beter leek dan plastic. Ik wist wel dat er iets van plastic inzat (melamine), maar, zo dacht mijn brein, altijd beter dan HELEMAAL van plastic. Ook kocht ik een hele dure bamboe set van EKOBO die claimde dat het geen plastic oplosmiddelen gebruikte.
Toen kwam er ineens een bericht van de Consumentenbond. Zij riepen alle bamboe/melamine combinaties terug omdat de concentratie formaldehyde te hoog bleek. Wanneer het servies verhit wordt, lekt de formaldehyde eruit, met schadelijke gevolgen voor de gezondheid. Toen ik het servies kocht heb ik het nooit in de magnetron gedaan, en was het in eerste instantie bedoeld voor afgekoeld eten, maar het sloop erin dat we ook warm voedsel erin serveerden.
Een beetje geschokt was ik wel. Omdat de keuken verbouwd werd had ik al ons (bamboe) servies op zolder gezet en het was een enorme stapel! Er werd wel gemeld dat niet alle bamboe serviezen de norm overschreed, maar het idee dat je daar nooit helemaal zeker van kon zijn stuitte ons tegen de borst. Eén van mijn favoriete “groene” webwinkels schreef er ook een stukje over.

TEFLON
Nog geen week later keken we een aflevering van onze vrienden bij de Keuringsdienst van Waarde. Het ging over teflon. Nou, dacht ik, dat hebben we mooi getackled, want we hebben Greenpans en die bevatten een veilige antiaanbaklaag! (NB: deze Greenpans worden nu bij Greenjump.nl ook niet meer verkocht!) Maar deze laag bleek net zo in opspraak als zijn broertje Teflon.
Antiaanbaklagen blijken zo’n milieuramp te zijn dat zelfs het Ministerie op het moment bezig is met een verbod. Teflon (PFOA) werd een tijdje terug al verboden, maar zoals gezegd blijkt de opvolger PFAS (die volgens mij o.a. in de Greenpans zit) net zo schadelijk.
“Ik vind dat we de kraan voor PFAS moeten dichtdraaien. Het teflon laagje is misschien handig in een pan, tegelijkertijd breken deze stoffen nooit meer af in ons milieu en kunnen ze schadelijk zijn voor onze gezondheid. PFAS komt nog iedere dag aan alle kanten ons land binnen. We kunnen dit niet in ons eentje oplossen en moeten het probleem aan de voorkant in heel Europa aanpakken. Zodat PFAS überhaupt niet meer gebruikt en uitgestoten wordt.”
Minister van Veldhoven (Milieu)
Pfoe, dan kun je je wel lekker belazerd voelen. En inderdaad, er begonnen al krasjes te komen in de pannen. Wanneer de pannen gaan krassen, komen er kankerverwekkende stofjes los. En ook bij de productie van de pannen – en bij het einde van zo’n pan – laten die stoffen ook allemaal los. Los van die stofjes, beginnen de pannen op die punten dan ook aan te bakken. Dat is me ook overkomen met mijn pannen met een keramische laag. Toen dacht ik ook goed bezig te zijn! Ik kan er soms wel woest om worden dat je dit als consument enkel weet als je goed onderzoek doet, en programma’s zoals deze bijhoud.
Nou daar zaten we dan met ons goede gedrag. Onze berg bamboe servies en de pannen. De onzekerheid zat ons gewoon niet lekker, ook omdat onze kinderen ervan eten.
We gingen twee dingen doen: nieuwe alternatieven zoeken (of tweedehands) en de spullen die we hebben weggeven met een waarschuwing erbij. Veel mensen geven er niet zoveel om als wij, en ze werden al gauw opgehaald via de weggeefgroep. Ethisch gezien een beetje dubbel, maar ik maak er dan toch liever een ander blij mee.
VERVANGEN
Na wat onderzoek besloten we de pannen te vervangen. Eentje van RVS en eentje van gietijzer. We hadden al een grote Le Creuset pan gekocht, en die beviel prima, dus gingen we nu voor een koekenpan. We kochten ze bij de Sligro, en we waren verbaasd dat de pannen goedkoper bleken dan onze oude pannen! De RVS pan was maar 20 euro zelfs!
We bakken nu al meer dan een maand in de pannen en ze zijn werkelijk fantastisch. Ze koken gewoon veel fijner dan die anti-aanbak gevallen. Dat we dit niet eerder wisten! Het fijne is ook dat je de pannen veel beter schoon krijgt. Gewoon een goede klont boter, olijfolie of kokosolie erin, en dan lekker bakken. Zoals vroegah!
De gietijzeren pan kwam met een label met zo’n man met baard, dus we hebben hem omgedoopt tot de “mannen met baardenpan” en dat is hij ook echt. Hij is fantastisch voor een stoere omelet of een mooi stuk zalm. Het kampvuur eronder ontbreekt nog maar net. Hij is van te voren al ingebakken – een gietijzeren pan moet je altijd goed invetten en inbakken zodat hij niet aanbakt – dus we konden zo aan de slag.
En het geluk wilde dat ik de week erop een diepe RVS koekenpan met deksel bij de kringloop vond. Dat is nu ook al een favoriet op ons nieuwe fornuis. Het is misschien gek om te zeggen, maar het voelt voor ons nu veel “echter” om te koken. Het voelt echt goed om deze materialen te gebruiken. We zijn dus heel blij met de omslag naar RVS en gietijzer!

SERVIES
Het servies bleek even zoeken. Want aardewerk gebruiken we voor de kindjes al maanden, maar soms is het ook handig om iets te vinden wat iets minder breekbaar is. Bij de kringloop vond ik een leuk stapeltje jaren ’70 bordjes en kommetjes.
Wederom, bij de Sligro, vonden we een stapeltje houten bordjes van acacia hout. Dat gebruiken we nu voor het ontbijt en de lunch.
Gisteren was ik even bij de Dille en Kamille en vond daar een prachtige set diepe borden van emaille. Emaille is een soort gehard glas, en dat klinkt breekbaar maar dat is het niet! Dit is nu het perfecte alternatief voor de kinderen, ik vind het jammer dat ik daar niet eerder voor gekozen heb.
Mocht je nu ook twijfels hebben, voor pannen kun je kijken naar RVS, gietijzeren en emaille (dat laatste kan alleen niet op electrisch) en voor servies naar aardewerk, hout en emaille. Siliconen zijn voor babies ook veilig, maar ik weet niet of dat heel praktisch is, het wiebelt namelijk ook alle kanten op.
We hebben nu alleen nog een grill apparaat dat we veel gebruiken, ik bedacht me pas later dat daar ook zo’n laag in zit. Binnenkort wil ik kijken om de tosti’s gewoon in de pan te bakken. Sommige bakblikken hebben zelfs een antiaanbaklaag! Die zou je het beste door siliconen kunnen vervangen, of, door rvs versies. Je kunt volgens mij ook een gietijzeren pan in zijn geheel in de oven zetten, daar moet ik ook nog eens mee experimenteren!
Zou jij na deze informatie je spullen vervangen?
Toen ik het bericht in de NVWA nieuwsbrief zag (https://www.nvwa.nl/nieuws-en-media/nieuws/2021/02/15/let-op-met-servies-van-bamboe-en-melamine) heb ik alles wat ik had, in een tas gedaan (een aantal bamboe borden, kommetjes, 1 bamboe beker, dus eigenlijk niet zoveel). Ik heb het nog niet weggegeven o.i.d., maar ik gebruik het nu niet meer. Genoeg ander servies in huis… Wel een beetje jammer, ik gebruikte dat bamboe-servies al bijna 10 jaar.
Qua pannen gebruik ik sowieso al meer dan 10 jaar RVS, alleen mijn tamagoyaki-pannetje heeft een anti-aanbaklaag (maar die gebruik ik heel erg weinig, deze: https://pogogi.com/sites/default/files/japanesefoodimages/2013/06/Kotobuki-Tamagoyaki-Pan.jpg ).
Ja dat deed ik ook, alles op zolder. Zonde he? Ik vond het ook zo jammer. Goed dat je qua pannen al meteen goed zat! Ik baalde zo, denk je dus “groene” pannen te kopen is het gewoon zware misleiding. Dat vond ik voornamelijk heel kwalijk. Onze takoyaki pan is van gietijzer, dus daar hebben we toevallig geluk mee. Ik denk dat je die ook wel van RVS hebt mocht je dat ooit willen. Heerlijk om zelf tamagoyaki te maken trouwens, zo lekker!