Boos en verdrietig maakt het me. De bosbranden in Australië, en eerder in de Amazone. En de reacties van mensen, dat het totaal niet aan klimaat verandering ligt, en we niets hoeven te veranderen.
Angst bekruipt me wanneer ik een foto zie van een meisje (of jongen met lang haar?) met een masker op tegen de roet, de brandhaard in de achtergrond van de foto. Vroeger deed ik mijn best voor de wereld, maar dacht, als men het nu verkloot, dan maak ik dat niet meer mee. Maar nu zie ik in zo’n foto het gezicht van Amber. Het gezicht van Rowan. Van elk kindje en babietje om me heen. Het maakt me woedend, maar vooral bang voor hun toekomst.
Net zoals bij de vuurhaarden in de Amazone – of elke oorlog en wandaad waar dan ook ter wereld – voelt het zo moeilijk wat je moet doen. Je weet zoveel, over wat er mis gaat, maar als moeder van twee kleine gupjes heb ik misschien maar twee uurtjes in een dag dat ik uberhaupt iets zou kunnen doen.
Maar dat is natuurlijk niet helemaal waar. Er zijn talloze keuzes te maken die niet direct helpen bij het blussen van bosbranden of het stoppen van oorlogen, maar wel een vermindering teweeg kunnen brengen van de rekening die we onze aarde opleggen.
Januari is voor velen het moment van goede voornemens, maar persoonlijk vind ik dat je steeds weer moet reflecteren op hoe je levenswijze de wereld om je heen beïnvloed. Wat kun je in kleine stappen doen om de wereld wat mooier te maken?
Gebruik wat je hebt.
Je hebt vast al kleren, meubels en eten in huis. Doe er iets creatiefs mee, repareer het, verf het, pas het anders toe. Kijk eerst of je een “probleem” of een gemis op kunt lossen met iets wat je al hebt.
Koop wat je nodig hebt tweedehands, of ruil/leen het.
Kun je het probleem/gemis niet oplossen met wat je in huis hebt? Kijk of je het kunt lenen of ruilen, of als het echt in je huis moet kunnen blijven, zoek op Marktplaats, bij de kringloop.. kijk voor kleding op United Wardrobe, voor tech op refurbished hardware (opgeknapte telefoons, laptops e.d.). Wanneer iets stuk gaat, kijk of het nog te repareren is.
Eet geen/minder dierlijke producten.
Dit blijkt nog steeds een onpopulaire houding. Ik hoor weer veel mensen willen afvallen in het nieuwe jaar, iedereen gaat liever voor minder koolhydraten dan dat er vlees, vis en kaas van het bord moeten. Terwijl die koolhydraten je meer energie geven en vaak gezonder zijn (afhankelijk waar je ze uit haalt) dan dierlijke producten. Als je het extreem vindt om zonder te gaan, ga dan voor minder, en zie een dierlijk product als een traktatie. Ik ben ook niet heilig, ik eet nog ei, kaas en vis (maar probeer dat zoveel mogelijk te minderen) en wanneer ik het eet, is het voor mij nu echt een traktatie. Wat de noodzaak voor een koekje of chipje als beloning ook verminderd. Het is maar net hoe je er naar kijkt.
Haal groente en fruit zoveel mogelijk verpakkingsvrij, of in karton.
Groente, fruit en bonen zoveel mogelijk los of in karton kopen is beter dan plastic. Het is moeilijk te vermijden, ik weet het. Gezond eten en plastic vermijden is voor mij ook een hele klus. Ik probeer bijvoorbeeld tomaten, courgette, aubergine en wortels altijd verpakkingsvrij te kopen. Bananen en fruit lukt ook redelijk, alleen al die stickers eraf halen is altijd een beetje een crime. Veel rijst en pasta is in karton te kopen, maar helaas niet altijd volkoren. Je doet je best, waar je kan.
Weiger en verminder.
Reduce and refuse: weiger en verminder de spullen die je leven ongewenst binnenkomen. Reycle wat je al hebt of wilt verwijderen uit je leven. Ik zie veel mensen eigenlijk geen verantwoordelijkheid nemen voor de spullen in hun leven. Mopperen dat ze “er niet vanaf kunnen komen” terwijl je het immers zelf je huis binnen gehaald hebt. Dat maakt je ook verantwoordelijk. Ik heb het niet over cadeaus, want die ontvang je, en het enige wat je daar tegen kunt doen is vragen wat je graag wilt hebben.
Dit lijstje is niet heel onbekend. Onze grootouders vonden het meeste hiervan heel normaal. Toch is dat in rap tijd veranderd en houden de meeste mensen van de comfort waarvan we dankbaar gebruik maken. We vinden ons comfort en onze privileges al gauw een recht. Een wijzend vingertje is betuttelend. Blijf van ons vuurwerk/vlees/melk/gewinkel af. We vergeten al gauw dat we echt een verantwoordelijkheid hebben. Gemak en comfort is al het leed niet waard.
Dus hou alsjeblieft op met tegen argumenteren wat wel of niet ons aandeel is. Het feit blijft dat wij op een mooie, schone en gezonde planeet willen leven. Wie wat ook gedaan heeft, we moeten elke dag bedenken met elke actie die we doen of we daar aan bijdragen of niet. En wanneer we besluiten dat het nu even niet anders kan op een bepaald gebied, kunnen we harder ons best doen op een ander gebied.
We zijn niet machteloos. Elke kleine stap telt.
